Thuế Vàng Miếng – Thị trường vàng miếng tại Việt Nam đang nóng hơn bao giờ hết, kéo theo những lo ngại về tình trạng trốn thuế tinh vi từ các hoạt động đầu cơ, lướt sóng. Việc một số cá nhân giao dịch vàng miếng với tần suất dày đặc, doanh số hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm đã làm lộ ra những “vùng xám” pháp lý, đặt ra yêu cầu cấp thiết về quản lý thuế để đảm bảo công bằng và ngăn chặn thất thu cho ngân sách nhà nước.
“Lướt Sóng Vàng” và Những Kẽ Hở Pháp Lý – Thuế Vàng Miếng
Vừa qua, cơ quan chức năng đã công bố kết luận thanh tra, hé lộ nhiều cá nhân thực hiện giao dịch mua bán vàng miếng tại một số ngân hàng với tần suất chóng mặt, liên tục trong ngày, trong tháng và đạt doanh số khổng lồ, lên đến hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm. Mục đích không gì khác ngoài kiếm lời từ chênh lệch giá.
Thuế Vàng Miếng – Các chuyên gia nhận định đây là dấu hiệu rõ ràng của hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là liệu những cá nhân này có thuộc đối tượng phải nộp thuế thu nhập cá nhân (TNCN) theo quy định hay không? Luật sư Nguyễn Đức Hùng, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội, cho biết hiện tại, người dân mua bán vàng miếng gần như không phải chịu bất kỳ loại thuế, phí nào. Chính sách “miễn thuế” này vô tình tạo cơ hội cho nhiều cá nhân gom mua vàng số lượng lớn để đầu cơ, tích trữ, sau đó bán ra với giá cao hơn nhằm kiếm lời, trục lợi.
“Việc mua bán vàng miếng với tần suất cao, khối lượng lớn sẽ gây nhiễu loạn thị trường và ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế,” ông Hùng nhấn mạnh.
Theo ông Nguyễn Văn Được, Tổng giám đốc Công ty Tư vấn Thuế Trọng Tín, hoạt động kinh doanh vàng tại Việt Nam hiện đang chịu sự điều chỉnh của nhiều sắc thuế như thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng (VAT) và thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN). Tuy nhiên, thị trường vàng miếng lại có những đặc thù riêng. Việc nhập khẩu, xuất khẩu vàng nguyên liệu do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) thực hiện và được miễn thuế. Vàng miếng chủ yếu được dùng để tích trữ nên hiện không chịu thuế VAT. Các doanh nghiệp được phép kinh doanh vàng miếng có thể bị tính thuế TNDN, nhưng cá nhân thì hầu như “vô hình” trước các quy định về thuế.
Thuế Vàng Miếng – Luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLAW, chỉ ra rằng pháp luật hiện hành chưa có quy định rõ ràng về khái niệm “cá nhân kinh doanh vàng miếng” để xác định nghĩa vụ thuế khi cá nhân thực hiện hoạt động mua bán vàng trên thị trường. Theo Thông tư 111/2013/TT-BTC, thu nhập từ hoạt động kinh doanh (kể cả kinh doanh tài sản) phải nộp thuế TNCN. Nhưng liệu cá nhân không đăng ký kinh doanh mà chỉ thường xuyên mua – bán vàng miếng có bị coi là hoạt động kinh doanh hay không? Đây là một câu hỏi lớn chưa có lời giải.
Trong bối cảnh giá vàng biến động mạnh như hiện nay, nhiều người “lướt sóng,” đầu cơ vàng miếng, việc không kiểm soát thuế TNCN đối với nhóm này vừa gây thất thu ngân sách, vừa thiếu công bằng với người dân và doanh nghiệp khác.
Xem thêm: Chứng Khoán 2025: Đầu Tư Vàng Hay Rủi Ro
“Vùng Xám” Pháp Lý: Tạo Điều Kiện Cho Trốn Thuế
Các chuyên gia đồng tình rằng đây chính là “vùng xám” pháp lý, tạo điều kiện cho các đối tượng trốn thuế và hưởng lợi từ đầu cơ, lướt sóng vàng. Ba yếu tố chính góp phần tạo nên “vùng xám” này:
- Thiếu quy định rõ ràng: Pháp luật hiện hành không có quy định rõ ràng để phân biệt giữa giao dịch đầu tư cá nhân hợp pháp và hoạt động kinh doanh mang tính chuyên nghiệp.
- Không có ngưỡng giao dịch: Nếu không có quy định về ngưỡng giao dịch (số lượng, tần suất), cá nhân có thể thực hiện hàng ngàn giao dịch mỗi năm mà vẫn không bị kiểm soát thuế.
- Thiếu trách nhiệm từ ngân hàng: Các ngân hàng và doanh nghiệp kinh doanh vàng chỉ ghi nhận giao dịch, nhưng không có trách nhiệm xác định mục đích giao dịch hay thu thuế thay.
Luật sư Nguyễn Thanh Hà kiến nghị các cơ quan chức năng cần bổ sung quy định pháp lý rõ ràng. Ví dụ, nếu một cá nhân có tổng doanh số giao dịch vàng miếng vượt ngưỡng nhất định (ví dụ 1 tỷ đồng/tháng hoặc 10 tỷ đồng/năm) và có tần suất giao dịch cao thì phải đăng ký mã số thuế và thực hiện nghĩa vụ thuế tương ứng. Đồng thời, cần làm rõ khái niệm “cá nhân kinh doanh vàng miếng” để ngăn chặn các đối tượng đầu cơ lợi dụng kẽ hở pháp luật để thao túng thị trường, đẩy giá và trục lợi.
So Sánh Với Thị Trường Chứng Khoán: Cần Sự Công Bằng
Tình trạng “lách luật” trong giao dịch vàng miếng gợi nhớ đến những tranh luận về thuế đối với các nhà đầu tư chứng khoán cá nhân. Hiện tại, nhà đầu tư chứng khoán phải nộp thuế TNCN từ hoạt động chuyển nhượng chứng khoán. Việc miễn thuế cho giao dịch vàng miếng trong khi đánh thuế giao dịch chứng khoán tạo ra sự bất bình đẳng và khuyến khích dòng tiền đổ vào thị trường vàng, gây áp lực lên tỷ giá và lạm phát.
Số liệu thực tế: Theo thống kê của Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD), tính đến hết tháng 5/2024, số lượng tài khoản nhà đầu tư cá nhân đạt hơn 8 triệu tài khoản. Quy mô thị trường chứng khoán Việt Nam ước tính đạt hơn 6 triệu tỷ đồng, tương đương khoảng 70% GDP. Việc thu thuế TNCN từ hoạt động chứng khoán đóng góp một phần không nhỏ vào ngân sách nhà nước.
Dẫn chứng cụ thể: Ông Trần Văn Dũng, nguyên Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, từng phát biểu: “Cần có sự công bằng trong chính sách thuế giữa các kênh đầu tư khác nhau. Việc miễn thuế cho một số kênh đầu tư có thể tạo ra sự méo mó thị trường và khuyến khích các hoạt động đầu cơ.”
Nâng Cao Tính Răn Đe và Quản Lý Thị Trường Vàng – Thuế Vàng Miếng
Luật sư Nguyễn Đức Hùng cho rằng mức xử phạt hành chính đối với các vi phạm về phòng, chống rửa tiền trong lĩnh vực kinh doanh vàng hiện nay còn quá nhẹ, chưa đủ sức răn đe, Thuế Vàng Miếng.
“Tôi thấy nhiều đơn vị kinh doanh vàng bị cơ quan chức năng xử phạt hành chính đối với các vi phạm về phòng, chống rửa tiền, số tiền từ 1,3 đến 2,65 tỷ đồng. Tôi đánh giá các mức phạt trên còn quá nhẹ, chưa tương xứng với các hành vi vi phạm và chưa đủ sức răn đe đối với các doanh nghiệp kinh doanh vàng. Bởi vì, trong thời gian vừa qua, giá vàng trong nước và thế giới có chênh lệch rất lớn, đã trở thành cơ hội cho các hoạt động đầu cơ và buôn lậu. Chính vì vậy, các cơ quan chức năng cần phải xem xét nâng cao mức xử phạt đối với các hành vi vi phạm nêu trên thì mới đảm bảo được tính răn đe, phòng ngừa vi phạm,” ông Hùng nhấn mạnh.
Thị Trường Tài Chính Cần Minh Bạch: Gỡ “Nút Thắt” Thuế Vàng Miếng
Thuế Vàng Miếng – Để thị trường tài chính Việt Nam phát triển lành mạnh và bền vững, việc quản lý thuế đối với hoạt động giao dịch vàng miếng là vô cùng quan trọng. Việc hoàn thiện khung pháp lý, làm rõ khái niệm “cá nhân kinh doanh vàng miếng” và quy định ngưỡng giao dịch chịu thuế sẽ góp phần ngăn chặn tình trạng trốn thuế, đảm bảo công bằng giữa các kênh đầu tư và tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Đồng thời, cần nâng cao tính răn đe đối với các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực kinh doanh vàng, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh và bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư chân chính. Việc siết chặt quản lý thị trường vàng không chỉ giúp ổn định kinh tế vĩ mô mà còn góp phần nâng cao tính minh bạch và hiệu quả của thị trường tài chính Việt Nam.
